Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 2: Wat omhoog gaat moet ook weer omlaag

  Vandaag gaat het hierom: het meeste blijft weliswaar gelijk, maar verschillende belangrijke zaken gaan juist op en neer. Dat is voor de voorspeller handig: Als het nu heel goed gaat, kunt U veilig voorspellen dat het minder wordt, als het nu heel slecht gaat, voorspelt U dat het beter wordt. Zo krijgt U altijd gelijk. Om van het principe gebruik te kunnen maken moeten we twee dingen weten. Het eerste is: 'Wat gaat op en neer en wat niet?' Het tweede is: 'Wanneer gaat het óp en wanneer neer?' We zullen deze vragen kort behandelen.

            Eerst: Wat? Als U man bent en U ligt nog in bed, dan zal het U bij het opstaan weer duidelijk worden: Wat omhoog gaat moet ook weer omlaag. Dit geldt zowel voor U zelf als voor Uw onderdelen. Iedereen weet dat ook het omgekeer­de geldt: wat omlaag is moet weer omhoog. Op dat principe gedijt momenteel de farmaceutische industrie. Het aandeel Pfizer, dat laag stond, ging als een razende omhoog, toen bekend werd dat ze een pil hadden om hem omhoog te krijgen. De dingen waar het op en neer principe op van toepassing is, zijn dus beweeglijke zaken. Aardig is dat juist voor dit soort zaken voorspelling nogal gewild is. Zal de bokser Tyson winnen of bijt ie weer eens een lichaamsdeel af? Denkt U dat ik zo de nacht in kan gaan, dok­ter? Zou ik die rot-aandelen niet verkopen, adviseur? Is ons huwelijk nog te redden, therapeut? Zal het ooit nog eens ophouden te regenen, Noach?

            U ziet het al: Veel dingen die omhoog en omlaag gaan, hebben met stemming te maken: De effectenbeurs heeft een stemming, U heeft een stemming, het weer lijkt een stemming te hebben en de democratie leeft zelfs van stemming. Kenmerkend voor stemmingen en dergelijke is dat er een basisniveau is, waar de waarden steeds omheen draaien, zoals bij centrale verwarming: te koud? dan slaat ie aan, te warm? dat slaat ie af. Eigenlijk blijven de dingen dus wel gelijk, maar met variatie: We krijgen zo een steeds weerkerende cyclus: zomer-winter, heen en weer, van voor naar achter, van links naar rechts, himmelhoch jauchzend-zum Tode betrubt. Het is niet zo moeilijk dergelijke cyclische processen te herkennen, als U maar opmerkt dat er iets omhoog gaat, wat ook weer omlaag kan.

            Nu de vraag: Wanneer? Laten we een voorbeeld uit de mode nemen: de roklengte. Als de rokzoom een hele tijd omhoog is gegaan, moet hij ook weer omlaag, anders blijft er geen rok meer over. Wanneer gaat hij nou omlaag? Dat zal zijn kort voor het punt waarop de draagsters het niet meer vertrouwen. De kunst is nu dit punt precies te berekenen. Een ander voorbeeld: de huizenmarkt. Wanneer kunnen de stijgende huizenprijzen echt niet meer opgebracht wor­den? Wanneer stort de markt in? Dit punt wordt bepaald door het vertrouwen van de huizenkopers, als het vertrouwen weg is, gaat de hele boel omlaag. Een vuistregel is, dat het vertrouwen wankelt zodra twijfels openlijk worden uitgesproken. (Hetzelfde proces dus dat leidt tot Viagra gebruik). Verschillende deskundigen waarschuwden reeds voor een overspannen huizenmarkt. Dat voorspelt weinig goeds.

            Tenslotte nog een voorspelling: Het Stad-Groningse bestemmings­plan binnenstad wil de prostitutie in westelijke richting opschuiven (Ik heb dat niet verzonnen, zo stond het in de Gezinsbode). Welnu, Ik voorspel U dat het daarna weer in oostelijke richting zal oprukken.

Volgende week les 3: Er zit lijn in de toekomst.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 3: Er zit lijn in de toekomst.

  Om te voorspellen heb je uitgangspunten nodig, anders wordt het gokken. Tot nu toe behandelden we twee principes. Het eerste was dat de meeste dingen gelijk blijven. Bijvoorbeeld: Hier in het noorden gebeuren zelden grote rampen, maar voortdurend kleinere. Daarom zijn ze bij radio Noord ook altied zo meroakels positief. En dat zal wel zo blijven ook. Een ander voorbeeld: Het weer lijkt altijd op gisteren, in Groningen dus regen en wind, en een derde: met Eemshaven wordt het ook nooit wat.

            Het tweede principe was dat een klein deel van wat we meemaken op en neer gaat. Dat blijft dus niet precies, maar wel ongeveer hetzelfde. Eb en vloed, de huizenprijzen, Uw stemming, de jaargetijden, de gezondheid, en zo voort. Is er eigenlijk nog wel plaats voor échte veranderingen? Volgens de bijbel niet: 'er is niets nieuws onder de zon'.

            Maar al die berichten dan? Volgens recente krantenberichten zou ons sexleven toch haast een aflopende zaak zijn? Is dat geen trend? En het geweld en de misdaad dan, die nemen toch steeds toe? En de gemiddelde Nederlander wordt toch steeds langer? En zijn zaad toch steeds minder krachtig? er komen toch steeds minder boeren en steeds meer asielzoekers? Meer kippen en varkens dan ooit zitten toch in nare hokken opgesloten? Dat lijken toch wel forse veranderingen, want vroeger was dat niet zo. Hier ligt dan ook de bron van waaruit een verontrus­te fan mij vroeg: Maar meneer van de Sande, verandert er dan hele­maal niets meer? Ik kon haar en U geruststellen, er verandert wel degelijk wat. We leven niet meer in de middeleeuwen en ons leven is veel veiliger dan toen, we zijn rijker, heel veel rijker, moeten minder werken, kunnen meer reizen, zijn onnoemelijk veel gezonder, lepra en kiespijn zijn uitgeroeid, maar we hebben er wel voetbalblessures en Aids bij gekregen, we hebben veel minder luizen en vlooien, en veel meer afwasmachines en je zou dus verwachten dat we ook veel gelukkiger zijn. Onder­zoek maakt waarschijnlijk dat dat gemiddeld genomen ook zo is. Heeft dat alles soms een gezamenlijke oorzaak die we kunnen gebruiken als fundament voor het voorspellen?

            Er zijn twee hoofdoorzaken voor de trends in de afgelopen eeuw aan te wijzen: steeds meer mensen en steeds meer techniek. De belangrijkste is waarschijnlijk dat we nu met zoveel zijn. Sinds 1925 is, om maar eens iets te noemen, de bevolking van Nederland verdubbeld en die van de wereld verdrievoudigd. Uit dat gegeven, dat niet op en neer gaat, hoewel het er wel door veroorzaakt schijnt te worden, zijn ontzettend veel andere ontwikkelingen af te leiden, vooral als we daarbij betrekken dat ook de techniek zich in een razendsnel tempo ontwikkelt. Meer mensen, dus meer auto's, dus meer benzine, dus meer benzine­pompen, dus meer benzine­pomp­fabrieken en ga zo maar door. Ook komen er meer huizen, dus meer huisschilders en grotere verffabrieken, meer spijkerbroeken, dus meer spijkerbroekenwinkels, meer disco's, dus meer doofheid en meer partypillen en dus meer psychiatrische pati­nten. Zo redenerend komen we tot de spijkerharde voorspelling: Dit moet op een gegeven moment mislopen.

Dat deze voorspelling niet hoeft uit te komen behandelen we in les 4: de wet van Murphy.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen             

Les 4: De wet van Murphy

  De vorige keer behandelden we de vraag of er lijn zat in de toekomst. We zagen dat, in zeldzame gevallen, er echt wel iets kon veranderen. We stelden vast dat in onze maatschappij twee trends zich duidelijk aftekenen: steeds meer mensen en steeds meer techniek. Op grond daarvan leek de voorspelling gerechtvaardigd dat dit alles op een gegeven moment zou moeten spaaklopen. Echter: we hadden de wet van Murphy nog niet in onze overwegingen betrokken. Wellicht bent U niet bekend met de wet van Murphy. In dat geval: Luister en huiver!

            Als U iets voelt voor meligheid waar-toch-wel-iets-in-zit, of wanneer U nog puber bent, moet U zoals U weet bij de Amerikanen zijn. Een van de hoogte­punten van Amerikaanse humor is zonder twijfel de wet van Murphy, een wet die U bij het voorspellen zeer van pas kan komen. De wet luidt: Als er ergens iets fout kan gaan, dan gebeurt dat ook.

            Op vele terreinen is de wet verder uitgewerkt en onderzocht. Zo zijn er machines ontworpen om de voorspelling te toetsen dat een boterham met pindakaas die valt, altijd op zijn pindakaaskant landt, en dat dit vaker gebeurt naarmate het vloerkleed kostbaarder is. Het onderzoek toonde, ondanks het gebruik van nauwkeurige apparatuur en verfijnde analysetechnieken dat dit niet het geval was, de boterham beantwoordde keurig aan de kansbereke­ning: 50% munt, 50% pindakaas. Aanvanke­lijk concludeerden de onderzoekers dat het experiment bewees dat de wet van Murphy onjuist was. Toen bedacht de slimste van de onderzoekers dat de uitkomst juist een schitterend bewijs was voor de juistheid van Murphy's wet. Immers als al die boterhammen op de pinda­kaaskant waren gevallen was er uitgekomen wat we verwachtten, of met andere woor­den: was het experimenteel bewijs geslaagd. Maar volgens de wet van Murphy moet dit niet kunnen: als je erop uit bent iets te bewijzen, al is het de wet zelf, dan mislukt dat. QED, zoals de wiskundige zegt. 

Murpy's law is dus belangrijk, in die zin dat het toepassen van een van de drie principes die we leerden, wel tot juiste voorspellingen kan leiden, maar dat die weer fout kunnen gaan, waardoor het vaak weer goed gaat, als U begrijpt wat ik bedoel. Zo vertelde deze week een van onze dappere millennium bestrijders, dat het zo gevreesde millennium effect: alle computers staan stil op 1 januari 2000, misschien toch niet door zal gaan. Hiermede bewees deze slimme computerjongen inderdaad slim te zijn. Als je voorspelt dat iets zal gebeuren en tegelijkertijd dat het niet zal gebeuren, dan wordt je voorspelling redelijk ongevoelig voor het Murphy effect, hoewel... je weet nooit wat die Murphy nog bedenkt.

            Ik wil afsluiten met een opmerking bij mijn keiharde voorspelling op basis van het principe van verandering, namelijk dat alles wel mis zal lopen. Hoe dat zou gebeuren vertelde ik er niet bij. Door slechte voeding? Door het millennium? Door toename van criminaliteit, ozon of CO2? Door teloorgang van het regenwoud, het hele bliksemse milieu of alleen maar de normen en waarden? Hoe dan ook, ondergaan zullen we. Murphy's law zegt echter dat het met deze voorspelling verkeerd zal gaan. Met andere woorden, de wereld blijft voorlopig gespaard. In elk geval tot volgende week want dan krijgt U:

Les 5: Rampen en jackpots.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 5: Rampen en Jackpots.

  Net als alle Nederlanders kreeg ik vorige week weer een sigaar uit eigen doos. De Postbank stuurde me ongevraagd een fraaie reclamefolder, met als slagzin: 'Wel de pieken, niet de dalen'. Nou dat zouden we allemaal wel willen: Wel de lusten, niet de lasten, wel de jackpot, niet de nieten. Wel de 97 miljoen uit de Italiaanse lotto, maar niet al die waardeloze loten waardoor duizenden Italianen nu failliet zijn.

            Leefde de heer Haighton nog maar, die exploiteerde 80 jaar geleden met veel succes een verzekering tegen Nieten in de staatsloterij. De deelnemers werden er niet rijk van, maar hijzelf werd multimiljonair! Misschien een tip voor U? Haighton had een verzekering tegen de afwezigheid van geluk, maar de meer gebruikelijke verzekering is die tegen de aanwezigheid van ongeluk. Het bedrijfsleven probeert U te verleiden tot de uitgave van grote sommen gelds om middels verzekering dreigende rampen te bestrijden: Even Apeldoorn bellen, U kent het wel. Apeldoorn wordt rijk, maar U?

Als U de toekomst kon voorspellen, en dan speciaal de rampen en de jackpots, hoefde U zich niet te verzekeren en was U daarom een stuk rijker. Waar het hier dus om gaat is: Kunnen we Jackpots of de rampen ook voorspellen?

            Tsja, dat ligt er maar aan. En waaraan ligt het dan? Ten eerste moeten we nijver de al geleerde principes toepassen:1) Bijna alles is morgen zoals het vandaag was, 2) Wat omhoog gaat gaat ook weer omlaag en 3) Er is een beetje echte verandering.

            Laten we een voorbeeld nemen: U aarzelt om die gulden in de gokkast te gooien. De eerste vraag: Heb ik normaal gesproken geluk? Dan misschien ook met deze gulden. De tweede vraag: was de vorige gulden nix? dan deze misschien wel (Ha, dat klopt natuurlijk nooit!). De derde vraag: Wil ik dat er wat verandert? en U stopt hem in de gleuf. Weer nix. Of laten we bijvoorbeeld de lottokansen eens berekenen. Als er 4 miljoen mensen meedoen met ieder één lotto­formulier is Uw kans 1 op 4 miljoen. Om te beseffen hoe groot die kans is: In een boek van 1200 pagina's staan ongeveer 4 miljoen letters. Een dik boek als de bijbel heeft er ongeveer 1 miljoen. Niet veel kans dus. Maar mensen zitten zo in elkaar dat ze de kans op iets bijzonders altijd overschatten en bovendien: wie hoort er ooit over die 4 miljoen min 1 die geen jackpot hebben?

            U kunt voor uzelf dus gemakkelijk een juiste voorspelling doen: U wint de jackpot niet. Nu niet, morgen niet en  nooit niet. Voor rampen geldt ongeveer hetzelfde. Ook hier selectieve berichten en overschatting van het bijzondere. Als U kennissen in Amerika heeft, is er grote kans dat ze U tijdens de wateroverlast gebeld hebben of U nog leefde: de overlast werd in Amerikaanse media als een behoorlijk grote ramp gepresenteerd. De kans op een grote ramp als het overstromen of afbranden van Uw huis is zo klein, dat U zeer waarschijnlijk niets aan Uw brandverzekering zult hebben. De mogelijke schade is echter zo groot dat U het risico niet wilt lopen, en zo wordt Apeldoorn rijk van Uw centen.

            De voorspelling voor deze week is gezien het voorgaande eenvoudig: U zult de jackpot van de lotto niet winnen, en er zal U ook geen grote ramp overkomen.

De volgende keer les 6: "Het staat in de sterren".

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 6: Het staat in de sterren

  Liefde: U zult deze week een verrassende ontmoeting hebben, en geconfronteerd worden met iemand uit uw verleden. Geld: Deze week krijgt U een leuke meevaller, maar pas op dat u het niet met bakken de deur uitgooit. Gezondheid: Deze week moet U extra voorzichtig zijn met de luchtwegen. Maak eens een frisse wandeling, maar kijk uit dat U niets breekt.

  Zo, U weet weer wat U te wachten staat. Dit was de horoscoop van deze week voor Uw eigen sterrebeeld. We zagen de voorgaande keren dat voorspellen niet zo eenvoudig is als het lijkt. Hoe is het dan toch mogelijk dat al die astrologische voor­spellingen steeds zo goed uitkomen? Daar zijn vier hele goede redenen voor: Ten eerste maken astrologen gebruik van oeroude kennis, immers de Egyptenaren bouwden hun pyramides al volgens astrologische principes. Ten tweede berekenen ze precies, volgens ingewikkelde tabellen en tegenwoordig zelfs per computer, wat Uw sterrebeeld is, uw ascendant, in welk huis Mars staat en hoe het zit met de conjunctie van Venus en Uranus. Ten derde hebben astrologen een grote mensenkennis en ten vierde bent U enorm makkelijk te bedriegen.

            We gaan even terug naar Uw horoscoop voor deze week: De verrassende ontmoeting kan zijn met Uw lange knappe donkere ex-verloofde, maar ook met Uw huidige partner, terwijl U het net met die lange knappe donkere zo gezellig hebt. Het kan ook een ontmoeting met die parkeerwachter zijn die U voor de vijfde keer met een bon verrast, of met een afschuwelijk familielid waar U van dacht dat ie geëmigreerd was. Bijna alle ontmoetingen die U onthoudt zullen zijn met mensen die U kent, dus daar zit al gauw iemand uit het verleden bij, bijvoorbeeld Uw oude moeder die U wekelijks bezoekt. Dan de meevaller: Het is een meevaller als U de Jackpot wint, maar dat gaat maar in 1 op de 4 miljoen gevallen op. Het is echter ook een meevaller als U op straat een gulden vindt, of als er een kwartje in de koffieautomaat is blijven zitten. Wie het kleine niet eert... denkt U en U steekt het kwartje in de zak. Dat was dan de meevaller van deze week. Nou ja, we kunnen zo nog uren doorgaan, maar dat willen we niet. We zijn er al van overtuigd dat astrologen goede voorspellers zijn, en we melden ons massaal aan voor een schriftelijke cursus sterrekijken.

            Wel willen we het nog even hebben over het wonderlijke vermogen van de sterrenwichelaars om Uw persoonlijkheid te doorgronden. U weet het wel: als U weegschaal bent dan doet U alles afgewogen (Beroep: apotheker of kruidenier) bent U schorpioen dan haalt U plotseling giftig uit (Beroep: apotheker of bokser) en bent u vissen: vergeet Uw hengel dan niet. Nauwkeurig wetenschappelijk onderzoek leerde dat van deze kennis weinig deugt. Het beschrijven van iemands persoonlijkheid met astrologische middelen klopt soms wel en soms niet en dat in precies dezelfde verhouding als wanneer U zomaar wat zegt. Wanneer U dus leeuw bent en U bent getrouwd met een schorpioen, dan hoeft U zich niet ongerust te maken: net als iedereen heeft U 33% kans op een echtscheiding. Bent U daarentegen maagd en getrouwd met een weegschaal, dan heeft U 66 % kans op een blijvend huwelijk. Ik besluit met de voorspelling voor deze week: U ontmoet iemand die een diepe indruk op U maakt, U zult een meevaller krijgen, U zult U wat minder goed voelen en U zult zorgen om geld krijgen.

De volgende week les 8: Koffiedik en vogelpoep.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 7: Koffiedik en vogelpoep

  Een wat lollig bedoelde naam voor toekomstvoorspellen is koffiedikkijken. Men wilde weten wat de toekomst zou brengen, ging naar een bevriend koffiedikkijker, die zette U een koffie Tobroek voor (schepje koffie, kokend water erop, roeren, klaar), en het laatste beetje moest U dan op de grond gooien. Uit de vorm van het plasje drab werd de toekomst voorspeld. Had U de zaak hard op de grond gepletterd en was er dus een grote platte plas? Dan zou U wel driftig zijn en werd iets voorspeld dat met drift te maken had. Bijvoorbeeld: een grote ruzie ligt in het verschiet! Liet U het drab daarentegen voorzichtig druppelen.... Nou ja U voelt het al: het is net zoiets als het beroemde weersvoorspellende touwtje dat U buiten op moet hangen: Touwtje nat: regen, touwtje wappert: wind, touwtje wit: vorst.

            Dit voortreffelijke idee, voorspel alleen het vanzelfsprekende, geldt overigens voor alle vormen van voorspelling waarbij het slachtoffer aanwezig is. Denk maar eens aan handlijnkunde. Ik lees zelf wel eens de hand en het is zo simpel als wat, die lijnen heb je helemaal niet nodig. Klam handje? zwakke gezondheid en hartstochtelijk. Koud handje? Zenuwachtig en hartstochtelijk. Warm handje? Gezellig en hartstochtelijk. Een kind kan de was doen en wat die lijnen betreft, daar zijn de geleerden het zelf nauwelijks over eens.

            Een zeer interessante vorm van toekomstvoorspelling was de kristallen bol. De voorspeller moest daarvoor rijk zijn, want zo'n ding was duur. Bovendien was hij meestal een oude tovenaar of heks en dus toe aan een leesbril; en dat in een tijd dat er geen leesbrillen waren. Hij of zij tuurde diep en geleerd in de bol, zag daarin, waarschijnlijk omdat ie geen leesbril had, hele films aan zich voorbijtrekken en vertelde U dan wat Uw toekomst was. Onveranderlijk waren dit heftige taferelen, en dat moest ook wel, want de zendtijd was zeer kort. In vele opzichten leek de bol dus eigenlijk op de huidige TV, de hele dag soap, zo erg zelfs dat ze bij Oibibio denken dat het kleine zak TVtjes waren, uitgedeeld door wezens van een andere planeet. Nou ja, een TV met maar een kanaal, wat heb je daaraan?

            De oude Romeinen maakten het nog bonter. Die hadden haruspexen, voorspellers voor belangrijke politieke beslissingen. Zo'n haruspex slachtte een kip, sneed haar buikje open, en las dan uit de vorm en ligging van de darmen de toekomst. Je vraagt je af of ze in die tijd geen dierenbescherming hadden. Tegenwoordig zou dat niet meer kunnen. Je kunt natuurlijk wel naar een kippeslachterij, maar daar worden er zoveel omgebracht dat letterlijk elke mogelijke toekomst binnen de tijd van vijf minuten wel langskomt. Het is dan ook nooit gemeld dat kippeslachters vaker dan anderen de lotto winnen, de keuze is gewoon te groot. De toekomst is verder voorspeld met behulp van vogelpoep, van dobbelstenen, van drank of paddestoelen, van speelkaarten, van tolletjes, van de tarot, van de vlucht van vogels, van de bijbel, uit de loop van de sterren, uit dromen en, vreemdst van alles: zelfs met behulp van de computer. Maar daarover een volgende keer.

            De voorspelling voor deze week: U zult deze week veel van Uw vrienden missen, maar daarvoor in de plaats maakt U weer veel nieuwe kennissen.

Volgende week les 8: Voorspellen maakt je leven rijker.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

les 8. Voorspellen maakt je leven rijker

  Het is nu 1 maart. Nog tien maanden en het is 2000. Nog tien maanden en het millenium virus slaat toe. Of niet natuurlijk. Over deze vraag wil ik het eens met U hebben, omdat hij zich goed leent tot het nadenken over het verband tussen voorspellen en geld. Kort gezegd is de vraag: wordt nou de ontvanger of de gever beter van de voorspelling? Profiteert de computergebruiker of de computerdeskundige? De klant of de astroloog? De opiniepeiler of de politicus?

            Denk eens met me mee. Punt 1: U wilt veel geld verdienen. Punt 2: U leeft in een maatschappij waar alles per computer gebeurt, waar ze niets meer op papier hebben staan, zodat als de computer uitvalt het hele raderwerk binnen een paar uur krakend tot stilstand komt. Kortom U leeft nu. Punt 3: het is vlak bij een millenniumwisseling. Punt 4: U weet dat mooie ronde getallen mensen een beetje gek maken, U weet bovendien dat aan gekte valt te verdienen. Dan ben je toch gek als je niet het praatje verspreidt dat per 1 januari 2000 de computers het niet meer zullen doen, maar dat U voor veel geld daar een oplossing voor heeft. Ik zou zeker weten dat ze dat voor zoete koek slikten, want mensen, zelfs als ze in Nederland gemeenteambtenaar zijn, zijn ontzettend bijgelovig. Dus sturen we tegen torenhoge tarieven een stagiaire op de bedrijven en gemeenten af en die laten we een paar testjes doen. We schrijven een rapportje dat er aanpassingen moeten komen en liefst nieuwe computers, die we zelf wel kunnen leveren. en we sturen de rekening. Kassa!

            Inmiddels lijken sommige millennium boys het zelf ook wat gênant te gaan vinden, een invloedrijk computerdeskundi­ge zei vorige week nog dat in West Europa geen grote rampen meer zouden gebeuren. ­Raad je de koekoek, die grote ramp is al gebeurd: vele miljarden weggegooid voor het oplossen van een grotendeels denkbeeldig probleem. Dus nu kunnen ze zeggen dat het opgelost is, en dat is weer handig wanneer er later iemand hun aan zou klagen voor het propageren van nodeloze en dure operaties. "We hebben toch zelf gezegd dat het al opgelost was?"

            Niet alleen op het gebied van computers overdrijft men, We kunnen veilig voorspellen dat ook van alle andere ellende die ons voorgespiegeld wordt door mensen die er wat aan willen verdienen, weinig klopt. Kijk bijvoorbeeld eens naar de verzekeraars, wat die je niet voor rampen voorspellen is met geen pen te beschrijven, maar als je eens wat ergs overkomt zijn er plotseling allerlei kleine lettertjes die je niet gelezen hebt. Ja U had wel een brandverzekering voor Uw café, maar in de polis staat duidelijk dat Uw asbakken met zand gevuld moeten zijn, en dat er vier brandblussers op de WC moeten hangen, nou dat is ons niet opgevallen! Of kijk eens naar de leveranciers van gezond voedsel, of van vitamine preparaten. Die voorspellen je een gezond leven, maar heb je verhaal als je ziek wordt? Nou dan!  De moraal is natuurlijk dat je van voorspellen rijk kunt worden, Daar hoef je geen astrologie voor te bedrijven, gewoon iets verzinnen dat niet helemaal begrepen wordt (bijvoorbeeld aanbellen bij een oud vrouwtje en zeggen dat ze brand kan krijgen als ze haar schoorsteen niet laat vegen), zeggen dat jij er wat aan kunt doen, je laten betalen en wegwezen.

            Ik voorspel dat U deze week veel zal uitsparen als U zich niets van voorspellingen aantrekt.

De volgende les 9: De meeste mensen letten niet goed op.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen

Les 9: De meeste mensen letten niet goed op

  Als U uw eigen toekomst wilt voorspellen, en wie wil dat niet, is het belangrijk dat U goed oplet. Wat dat betreft is het leven eigenlijk net klaverjassen: als je weet welke kaarten er al uit zijn en dus welke er nog inzitten, dan is het makkelijk om te voorspellen wat de anderen op zullen gooien, en wordt U met roem overladen. Opletten is zelfs zo belangrijk dat we kunnen voorspellen dat jonge stelletjes die niet goed opletten gauw getrouwd zullen zijn. Met sex moet U tegenwoordig so wie so al goed opletten, anders voorspel ik U nog wel wat anders dan een schattig babytje. Ook op school is opletten de boodschap, zoals U Uw kinderen voorhoudt, en zoals Uw ouders U tevergeefs voorhielden, want opletten ligt het kind niet zo. Ik voorspel U dat als ze op school de kinderen bijvoorbeeld mee zouden nemen naar de bioscoop, om maar eens iets idioots te noemen, dat de leerlingen dan nauwelijks meer in de film geïnteresseerd zullen zijn.

            Opletten is niet iets wat mensen van nature al doen, je moet je er echt toe zetten. Bovendien vinden veel mensen, zoals werknemers in de toeristenindustrie, obers in dure restaurants, of makelaars het wel prettig dat U niet goed oplet. Ze worden er zelf immers beter van. Het is alleen jammer dat als zij dan weer met vakantie gaan ze ook niet opletten en dus even hard als U bedrogen worden.

            Weet U wat ze in casino's doen met mensen die erg goed opletten? Die worden eruit gegooid omdat ze te goed voorspellen. Tellers worden ze genoemd, omdat ze bij het 21en, dat in casino's blackjack heet, tellen welke kaarten eruit zijn en dus beter kunnen voorspellen welke kaarten nog moeten komen. Hoe herken je teller? Doordat hij eerst een tijd niets doet en alleen maar aandachtig toekijkt. Casino's kunnen blijven bestaan omdat tellers zeldzaam zijn, blijkbaar is goed opletten moeilijk. Ook in het gewone leven zijn opletters zeldzaam. De meeste mensen kijken niet goed. Ze zien niet wat ze zien, maar wat ze denken dat ze zien, of erger nog, wat ze denken dat ze moeten zien. Daarvan leeft de goochelaar. Hij speelt met voorspellingen. U denkt dat de aas in zijn broekzak zit, maar mis, de goochelaar haalt hem uit Uw neus, U denkt dat het wees­meisje doorgezaagd zal worden, maar helaas, weer mis, ze springt ongeschonden uit de kist. Hoe kunnen goochelaars dat doen? Ze kunnen dat doen omdat ze zorgen dat U niet oplet of op het verkeerde let. Kijkt U naar de linkerhand, dan doet ie iets met zijn rechtervoet, let U op zijn achterkant, dan gooit ie iets in zijn hoge hoed. Als U precies op het goede zou letten, doorzag U alles. Maar dat doet U niet. Wat dat betreft is het in de goochelkunst net als in het gewone leven: de meeste mensen zitten maar wat te suffen.

            Daardoor hebben ze soms wel een leuker leven, GTST blijft steeds nieuw, steeds maar weer hopen ze dat ze de jackpot zullen winnen, en bij elk meningsverschil met hun partner verwachten ze dat deze nu eindelijk tot de juiste inzichten gebracht zal kunnen worden. Hoop doet leven, maar tot solide en juiste voorspellingen leidt hoop nooit. Onze waarneming zit dus niet erg goed in elkaar, evenmin als ons geheugen. Iedereen moddert maar wat aan en in het land der blinden is eenoog koning. Als U goed hebt opgelet, voorspel ik U een goede kans om eenoog te worden.

De volgende keer les 10: Wat helderziendheid heet, moet eigen­lijk troebelziendheid heten.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen

Les 10: Wat helderziendheid heet, moet eigenlijk troebel­ziendheid heten.

Bij het voorspellen van de toekomst moeten we twee gevallen onderscheiden: het voorspellen van de eigen toekomst en het voorspellen van andermans toekomst. Als we onze eigen toekomst voorspellen, proberen we zo helder mogelijk zijn, anders hebben we er niets aan. Voorspellen we echter die van een ander, dan is het verstandig zo troebel mogelijke uitspraken te doen. Als je een voorspelling doet die achteraf op vele manieren kan worden uitgelegd, dan krijg je altijd gelijk en stijgt je reputatie als helderziende. Hoe troebeler sprekend, hoe helderder ziend dus, als U begrijpt wat ik bedoel.

            De voorspeller met de grootste reputatie is zonder twijfel Michel Nostradamus, een Fransman die rond 1550 leefde en die in zo'n duizend korte gedicht­jes, kwatrijnen, de toekomst beschreef. Deze man blinkt uit door onhelderheid in zijn uitspraken, iets wat hij zelf overigens ook wel besefte. In de inleiding tot zijn profetieën zegt hij dat hij zijn verzen expres onhelder heeft gemaakt om geen paarlen voor de zwijnen te gooien, en omdat de mensen, als ze de precieze inhoud van zijn voorspellingen zouden kennen, er tegenin zouden gaan. Wat hem dan deed besluiten zulke onbegrijpelijke lulkoek te publiceren is onbekend. Laten we eens zo'n kwatrijn van Nostradamus bekijken, en wel de 72e van de 10e centurie:

                In de 7e maand van 1999

                Komt uit de hemel een grote koning van schrik

                Hij wekt de grote koning van Angolmois weer op

                Daarvoor en daarna regeert Mars door geluk.

Ik heb hem zelf vertaald daar kan misschien wat mis mee zijn, maar laten we toch eens kijken wat dit nu kan betekenen: de 7e maand van 1999 is a.s juli. Makkelijk zat. Over 4 maanden zal dus een grote koning van schrik uit de hemel komen. Is dat een meteoor? Sadam Hoessein die zich per Scud heeft laten vervoeren? Is het de atoombom die eindelijk valt? Is het misschien de Jumbojet, de veroorzaker van de gevreesde vacantiekoorts, die ons naar een verre en griezelige bestemming brengt? Alles is mogelijk. Erger nog is het met de koning van Angolmois. Sommige uitleggers denken dat het om een mongoolse koning gaat, zeg maar Djengis Khan, die inderdaad al dood is en dus een geschikte kandidaat voor wederopwekking. Maar waar ligt ie begraven? En kan het niet de koning van de Angelen zijn, zodat dit opgevat kan worden als goed nieuws voor prins Charles? En wat moeten we met die Mars? Betekent dat dat er oorlog komt? Dat er veel gesnoept gaat worden? Dat iedereen ruzie krijgt? Dat de nieuwe Mars-sonde weer een rage wordt? En dan ook nog daarvoor en daarna. Betekent dat dat het tijdens de opwekking ophoudt? Nou ja, U ziet het al wel: raadsels en troebelheid troef.

            Toch werd (en wordt) er erg in Nostradamus geloofd. Een aantal van zijn gedichtjes is steeds maar weer aanleiding tot nieuwe uitleggingen. Zo heeft ie er een gemaakt over de jonge leeuw die de oude overwint op het slagveld. Die is wel op twintig manieren uitgelegd en allemaal kloppen ze, behalve de uitleg van meneer de Tombre uit 1943, die hierin een duidelijk teken zag dat Engeland door Duitsland 'in een onvergelijkelijken strijd' verslagen zou worden. Ik voorspel U dat U elke voorspelling door een ander dan Uzelf pas achteraf op zijn waarde zult kunnen schatten. Verder voorspel ik U een verschrikkelijk spannende juli maand. Kijk goed omhoog.

Volgen­de week les 11: De voorspeller leeft van zijn reputatie.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen

Les 11: De voorspeller leeft van zijn reputatie.

  'Waag U niet aan voorspelling: Als U het verkeerd heeft zal niemand het vergeten en als U het goed heeft zal niemand het zich herinneren.' Dat is een wijze uit­spraak, maar, zoals zovele wijze uitspraken, je hebt er niet veel aan. Immers bij alles wat we doen, moeten we voorspellen. De vader die zijn zoontje voorspelt dat het verkeerd zal aflopen als hij doorgaat met spijbelen, de aannemer die U wijsmaakt dat Uw lekkende dak binnen een week en tegen lage kosten gerepareerd zal zijn, de chirurg die U zegt dat Uw hernia operatie 80% kans heeft om een succes te worden, voor allemaal geldt dat de voorspelling ook wel eens anders kan aflopen. Als het fout loopt, gaat dat ten koste van de reputatie van de voorspeller en daar gaan we het vandaag over hebben.

            U heeft een probleem, wilt daar een deskundige bijhalen, en zoekt dus naar een persoon met een goede reputatie, iemand die U niet bedondert, iemand dus, die juiste voorspellingen doet. Zo was er in Friesland een dokter die een grote reputatie had als voorspeller van het geslacht van kinderen. Dat deed hij zo: bij het onderzoek van de a.s. moeder zei hij dat hij verwachtte dat de kleine een jongetje zou worden. Maar in zijn agenda schreef hij op de uitgerekende datum, dat hij een meisje had voorspeld. Als het een jongetje werd steeg zijn reputatie vanzelf, werd het een meisje, dan kon hij door zijn agenda bewijzen dat zijn reputatie overeind bleef.

            Wanneer U overigens een kindje wilt krijgen op 31 december 1999 om 12 uur dan moet U zich haasten, U heeft nog krap twee weken de tijd. Als U beiden tijdens de daad aan augurken denkt voorspel ik U dat het een jongen wordt, denkt U aan zilveruitjes, dan zal het een meisje worden. Denkt de een aan augurken en de ander aan zilveruitjes, dan kunt U beter gaan koken. U kunt mij op 1 januari 2000 ter verantwoording roepen, want al het personeel van Radio Noord staat dan toch paraat om van de niet optredende millenniumramp verslag te doen en die zullen U dankbaar zijn, voor zo'n aardig item: Ik dacht aan augurken, maar kreeg toch een meisje. Tussen haakjes: Ik voorspel dat het enige millennium­probleem zal zijn dat de verloskundige afdelingen overvol zullen zijn. Voor het onwaarschijnlijke geval dat de millennium ramp toch optreedt: dan zal de radio het niet doen, en heeft het radio Noord team tijd genoeg om U te woord te staan.

            Omdat elk beroep een zekere mate van voorspelling inhoudt, is voor iedereen die werkt de reputatie van groot belang. Dat betekent dat mensen die werken een neiging zullen hebben vooral problemen aan te pakken die makkelijk op te lossen zijn. De politie is er, zoals U allen weet, als de kippen bij om keurige burgers te verbaliseren voor kleinigheden als met een slok op 80 rijden in de bebouwde kom, maar de echte boeven laten ze lopen. Een dokter krijgt een goede reputatie door zelf alleen maar ziekten te behandelen die vanzelf overgaan en de moeilijke gevallen door te sturen. De aandelenadviseur zal U naar tevredenheid adviseren wanneer alle aandelen stijgen, maar als de beurs instort gaat hij van het verdiende geld op vakantie. De sociale dienst van Groningen int voornamelijk de foutieve voorschotten en de boetes van keurige cliënten, die geen pitbull hebben en zonder mopperen en bedreigen hun schuld aflossen, maar de echt moeilijke gevallen, die met pitbull en grote mond zal ik maar zeggen, komen als 'oninbaar' te boek, zo eenvoudig is dat. Ik voorspel U dat de reputatie van de Groningse sociale dienst en haar leiders door deze verstandige politiek zal stijgen.

Volgende week les 12: Statistiek

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 12: Statistiek

  Denkend aan statistiek zien we grote leugens traag door de oneindige toekomst gaan. En inderdaad de volkswijsheid dat statistieken liegen wordt dikwijls bewaarheid. Voorspelde immers de WHO in 1989 niet op grond van statistieken dat binnen twee jaar er in Groot Brittannie meer dan een miljoen AIDS gevallen zouden zijn? En hoeveel waren het er in 1991, twee jaar later dus? Nog geen 60.000. Dat scheelde een slordige 940.000. De voorspelling was gebaseerd op officiële statistieken door gediplomeerde deskundigen, maar zat er niettemin wel erg ver naast. Hoe ver eigenlijk? Als U daar eens statistiek op wilt bedrijven, probeer dat dan eens in percentages uit te drukken. U kunt zeggen dat de werkelijkheid slechts 6% van de voorspelling realiseerde. U kunt met even goed recht zeg­gen dat de voorspelling de werkelijkheid met 1666% overtrof. Dat lijkt enorm veel uit te maken, maar het is hetzelfde. Alsof de een zegt het glas is half leeg en de ander het is half vol.

            Een ander voorbeeld van statistische leugens: Een bedrijf heeft een vacature en U zoekt een baan. Het bedrijf wil de beste kandidaat aannemen en U weet dat U dat natuurlijk zelf bent. U moet naar een selectiebureau, dat bureau neemt U testen af, U moet wat taakjes doen en er is een gesprek. Dat doen meerdere kandidaten en het bureau zit nu met de vraag: wie is de beste? Daar zijn normen voor ontwikkeld en die zijn weer gebaseerd op statistische redeneringen: Als je zomaar iemand kiest heb je bijvoorbeeld 30% kans dat ie het goed doet in die baan, kies je mensen die op deze test hoog scoren dan heb je 34% kans. 34 is beter dan 30, dus we weten wie we nemen willen. Weer vist U achter het net, terwijl U toch de beste was. Het bedrijf zit intussen met een nieuwe werknemer die wel goed tests kan invullen, maar die minder bekwaam is in werken.

            Nog enkele voorbeelden: Als je een gewoon mens vraagt hoe groot de kans is dat hij bij het uitgaan in Stad, zeg maar in de Peperstraat, bij een vechtpartij betrokken wordt, dan zegt ie bijvoor­beeld 10%. Vraag je het een statisticus dan zegt ie: dat hangt er van af. Bekijken we het per keer uitgaan, dan is de kans bijvoorbeeld 0,2 % (1 keer ellende op 500 avonden stappen en velen komen aan die 500 niet toe), bekijken we het per persoon dan is de kans nog niet eens 0,2 promille (1 op elke 5000 voorbijgangers in de Peperstraat wordt dan geslagen). Betrekken we ook de soort betrokkenen erin (drugshandelaars versus de rest van het zwikje) dan blijkt de rest van het zwikje (de grote meerderheid dus) wel een zeer minieme kans te hebben. Toch voelen veel mensen zich onveilig in de Peperstraat, terwijl die veiliger is dan de Kielsterachterweg. Zou Uw opa die nu al 70 jaar sigaren rookt statistisch niet allang dood moeten zijn? En anderen die nooit rookten, verstandig aten en veel jogden zouden statistisch nog moeten leven, maar helaas, ze zijn ons te vroeg ontvallen, ondanks hun gezonde leefstijl. Is het bijvoorbeeld niet ook zo dat mensen met gevaarlijke hobbies, zoals onze buurvrouw die paardrijdt, eigenlijk allang op de eeuwige jachtvelden had moeten rondrijden omdat paardrijden statistisch gesproken de meest dodelijke sport is?

            We komen zo tot de conclusie dat voorspellen op grond van tovenarij of astrologie weliswaar onzin is, maar dat er tussen tovenarij en statistiek eigenlijk niet zoveel verschil is als we wel zouden denken. In elk geval trekken we ons in het dagelijks leven aantoonbaar niets van statistiek aan, tenzij de statistische redenering tot iets leidt waar we het toch al mee eens waren. Ik voorspel U dat Uw zorgen zullen verminderen als U zich minder van statistiek aantrekt.

De volgende keer Les 13: De voorspelling maakt zichzelf waar.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 13: De voorspelling maakt zichzelf waar

  Een belangrijk gegeven bij het voorspellen van de toekomst is dat de voorspelling ook invloed heeft op die toekomst. Als ik U voorspel dat U vanmiddag om 5 uur een ernstig auto ongeluk krijgt en U gelooft me, wat U overigens beter niet kunt doen, dan zóu U natuurlijk gewoon thuis kunnen blijven. U krijgt dan geen auto ongeluk. Natuurlijk kunt U wel om 5 uur van het keukentrapje vallen, maar dat heb ik niet voorspeld. Als U echter om 5 uur toch in Uw auto zit, is de kans dat U, bewust of desnoods onbewust, door ongerustheid of afleiding om 5 uur een fatale fout maakt hoger dan normaal. Wanneer ik U voorspel dat U vanavond niet zult kunnen slapen, en U gelooft me, is er een gerede kans dat het inslapen niet best lukt. Op dit principe is bijvoorbeeld ook de hypnose gebaseerd: de hypnotiseur voorspelt dat U als een plank tussen twee stoelen kan liggen, U gelooft hem en ziet: het lukt echt. Zijn slanke assistente kan zelfs nog op Uw buik gaan zitten. Na afloop voorspel ik U overigens wel een stevige spit in de rug.

            We noemen dit verschijnsel de 'self-fulfilling prophecy' de zelf vervullende voorspelling, en het komt veel voor. Het omgekeerde, de zichzelf ontkrachtende voorspelling, is overigens ook gesignaleerd. Over dit soort invloed van voorspelling gaan we het hebben. 

            U heeft vast wel eens examen moeten doen, bijvoorbeeld een rijexamen, en als U daar heen gaat met het gevoel van 'Ik zak toch', dan is de kans groot dat U ook werkelijk zakt. Net zoals een hypnotiseur U van alles kan suggereren, zo kunt U dat dus ook met U zelf. In de jaren twintig is die zelfsuggestie zelfs een ware rage geweest. Een Franse dokter, Coué genaamd, leerde dat je zo'n vijftig of zestig keer per dag tegen jezelf moest zeggen: Iedere dag, in ieder opzicht, wordt ik beter en beter en beter. Die Coué heeft over de hele wereld enthousiaste volgelingen gehad, aanzienlijk meer dan bijvoorbeeld Jomanda, en het mooiste was: het werkte ook nog. Je begrijpt niet waarom ze ermee zijn opgehouden. De self-fullfilling prophecy als supergoedkope vorm van therapie, dus. Het omgekeerde van Coué's systeem komt natuurlijk ook veel voor, vele mensen praten zichzelf haast het graf in, en ook dat werkt. 'Ik zal toch wel weer geen leuke dag hebben' is in vele gevallen de beste manier om een rotdag te krijgen. Hoe kan dat nou?

            Eigenlijk is het heel eenvoudig. Als je denkt dat het toch wel weer niks zal worden, ga je ook niets ondernemen. Je blijft bijvoorbeeld in je bed liggen en naar de radio luisteren. Zeker als je dan ook nog een of andere vent hoort ouwehoeren over voorspellen, denk je: vandaag blijf ik er maar in. En, precies zoals je voorspelde: Weer een dag verknald. Iets algemener gezegd: je verwacht dat iets zal gebeuren en dat neemt zo'n grote plaats in je denken in, dat je het haast niet meer kunt vermijden. U kent het wel: die tante met die grote pukkel op de neus, waar U als kind van Uw moeder niets van mocht zeggen, zodat U per ongeluk zei dat U het gekregen geld in Uw neus zou stoppen. Of dat zeiltochtje waar U mocht sturen en de boot keihard tegen de boei liet aanknallen die U nou juist aan het vermijden was. Dat soort dingen.

            In het voorgaande zei ik dat het ook mogelijk was dat de voorspelling zichzelf teniet deed. Welnu als we dit alles nu combineren met de wet van Murphy, dan wordt ons plots veel duidelijk: Voorspellingen maken zichzelf waar als ze onaangenaam zijn, maar ze maken zichzelf ongedaan als ze prettig zijn. Dat dat zelfs voor het weer opgaat bewijzen deze paasdagen weer: voorspeld was prachtig weer maar kijkt U eens uit het raam! Ach eigenlijk kunt U net zo goed blijven liggen.

De volgende keer les 14: De toekomst van de sport.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen 

Les 14: De toekomst van de sport

  Vandaag gaan we het geleerde eens in de practijk toepassen en wel op de sport. We hoeven alleen maar de nu op gang zijnde ontwikkelingen door te trekken, en de toekomst wordt ons onthuld. Heeft de sport eigenlijk nog wel toekomst? Als ik een kennis tegenkom die met zijn been trekt, op krukken loopt, last van zijn rug heeft of zijn arm in het gips heeft: is de oorzaak onveranderlijk Sport. Kennelijk is sport gevaarlijk en dat kan van invloed zijn op de toekomst ervan. De ziekenhuizen liggen vol met voetbalblessures, paardrijden is een van de meest riskante menselijke activiteiten en joggen lijkt een belangrijke oorzaak van hartklachten te worden. Sport verbroedert dus niet alleen, het maakt ook meer kapot dan je lief is.

            Voetbal is wel zo ongeveer de meest populaire sport en geld verdienen is wel zo ongeveer de meest populaire menselijke bezigheid. 'Waarom die twee dan niet gecombineerd?', dachten zo rond 1960 enkele vooruitziende lieden. Nou dat bleek inderdaad een schot in de roos te zijn. Wat een prachtige geldstromen genereert dat voetbal!

            Voetbal is een van de grotere geldmakers geworden en dat zullen we weten ook. Om de omvang van de komende ontwikkelingen te kunnen peilen zullen we alles wat we tot nu toe over voorspellen geleerd hebben uit de kast moeten halen. Eerst maar eens de drie vaste principes: Bijna alles blijft gelijk, een beetje gaat op en neer en maar weinig verandert echt. Wat zal gelijk blijven? In elk geval de lust tot vermaak voor de TV met bier en chips en de zucht naar geld bij de bobo's van voetbal en media. Wat gaat op en neer? Ongetwijfeld is dat het succes van een sporter of een team. Zodra het geld genererend vermogen van een sporter voorbij is, wordt hij of zij wreed aan de kant gekwakt om vervolgens de glansloze rest van het leven door te brengen in chirurgische klinieken, of bij de internist. Zodra het slecht gaat met de FC, of met Ajax, of met het Nederlands elftal, dan verliest zo'n team zijn geldgenererend vermogen, want niemand wil betalen om een loser te zien. Dus, als je met voetbal geld wil verdienen moet je zorgen dat je club bovenaan komt, en hoe doe je dat?  Het makkelijkst en meest profijtelijk op korte termijn is het om spelers op te kopen.

            Ben je wat ruimer van blik, dan besef je dat het er niets toe doet welk elftal wint, als er maar door jouw team gewonnen wordt. Vandaar dat sinistere geldwolven als Rupert Murdoch, de Engelse krantenmagnaat, als een gek voetbalclubs opkopen, die ze dan tegen elkaar kunnen laten spelen. Public relations managers kunnen dan bepalen hoe wedstrijden moeten verlopen, wie tegen wie een vuile overtreding zal maken, wie zal winnen, etc. Vandaar dat een eerbaar zakenman als de Duitser Leo Kirch nu al de TV rechten voor de komende WK's voor 3,8 miljard gulden heeft gekocht. 3,8 Miljard?         3,8 Miljard! Voor een slordige honderd wedstrijden. Alleen voor het mogen uitzenden ervan. 3,8 Miljard. Ze zijn Gek! Maar wel rijk: ze zullen er geld mee verdienen, veel geld zelfs, want wij zijn ook gek. Iedereen is dus gek en wat dat betreft is er niet zoveel veranderd, want dat is altijd zo geweest.

            Het enige wat ons nog van dit zwarte scenario voor de sport zal kunnen redden is het 5e principe dat ik U leerde: Als iets fout kan gaan, dan zal dat ook gebeuren, ofwel de wet van Murphy. Maar ja, verkeerd heeft twee kanten, verkeerd voor de sport of verkeerd voor de voetbalbonzen? Soms denk je wel eens dat het eigenlijk toch jammer is dat ze die duurste typen van Mercedes en BMW zo veilig maken.

De volgende week les 15: Voorspellen kun je het beste achteraf doen.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen

Les 15: Voorspellen kun je het beste achteraf doen

  Voorspellen is moeilijk, vooral als het om de toekomst gaat. Deze harde en diepe waarheid wordt door vele deskundigen en koffiedikkijkers goed beseft. Vandaar dat ze op er op uit zijn U wel het idee te geven dat ze de toekomst hebben voorspeld, maar in werkelijkheid helemaal niets voorspellen. Ze suggereren dat ze vantevoren wisten wat zou gaan gebeuren, maar eigenlijk hebben ze de toekomst alleen maar achteraf beschreven. In deze radio-cursus voorspellen heeft U al enkele voorbeelden van dit soort bedriegerij gehad: de Friese dokter die het geslacht van kinderen zo goed voorspelde, of de beroemde Nostrada­mus, die onzin versjes maakte die je op vele manieren kon uitleggen zodat er achteraf altijd wel een voorspelling uit viel te halen.

            Een ander mooi voorbeeld is de vroegere radiospreker Mr GBJ Hilter­man. Als deze man sprak, verstomde het gesprek rond de zondagsmiddagdis van elk Nederlands huisgezin. Hij sprak op de humorloze, plechtstatige dominees­toon die we nu kennen van ministers als Kok en Pronk. Met graagte dronk men de deskundige woorden van deze politieke commentator in. Elke wijsheid die hij verkondigde werd voor waarheid aangezien: Dr GBJ Hilter­man had een ijzeren reputatie. En wat zei hij dan wel? Hij vertelde dingen die al gebeurd waren op een toon alsof hij ze ter plekke had uitgevonden: "Door de houding van de internationale gemeenschap zal de Gaulle zich gedwongen voelen verder te gaan met de ontwikkeling van de atomaire Force de Frappe". En dat terwijl de Gaulle zijn vliegvelden allang vol atoombommen en bommenwerpers had gestouwd en vele atoomproeven had gedaan. Brilliant en eenvoudig.

            U kunt ook denken aan het prototype van de deskundige: Dr Clavan, de Oosteuropa-kenner. Als de interviewer vroeg: Denkt U dat er door een Navo interventie met grond­troepen in Kosovo kans op escalatie bestaat? dan sprak hij: 'Kijk het is natuurlijk zo dat dat als de Navo een interventie doet in Kosovo, waarvan we nu nog niet zeker kunnen zijn, maar de kansen daarop lijken aanwezig, een risico van escalatie bestaat, en als dat dan ook nog met grondtroepen gebeurt, dan gaat dat, gezien de houding van de Serven onder leiding van Mjiljos­jevjets, de Utsjee Esse en de Navo, misschien wel even sterk op.' U kunt het zelf proberen: Door dit soort volstrekt lege teksten met overtuiging en aplomb uit te spreken kunt U zich een grote reputatie als deskundige verwerven.

            Er zijn echter ook nadelen. Een van de meest onuitstaanbare dingen die mensen elkaar kunnen aandoen is om, wanneer alles weer eens fout is gegaan te zeggen: Dat heb ik je toch van te voren gezegd? Om uit je vel te knappen van woede, is zoiets. En hoe komt dat? Dat komt omdat wij er eigenlijk helemaal niet tegen kunnen wanneer iemand die we kennen en ongeveer gelijkwaardig achten aan onszelf, gelijk krijgt en wij niet. En dat geldt dan des te sterker naarmate we zelf sterker beseffen het bij het verkeerde eind gehad te hebben. Dus hoe bruter onze nieuwe echtgenoot ons behandelt, hoe minder gevoelig we zijn voor vriendinnen die zeggen: Ik heb je nog zo gewaarschuwd. Hoe groter het bedrag waarmee de frauderende boekhouder naar de Bahama's vertrok, hoe kwader de directeur wordt van mensen die achteraf hun gelijk komen halen.

            De wereld zit merkwaardig in elkaar en ook bij voorspellen zien we weer de oude waarheid bevestigd, dat het zaliger is voorspellingen te geven dan te ontvangen. De ideale positie voor de voorspeller is dus een afzijdige en superieure. Ver verheven boven het dagelijkse gewoel geeft U Uw visies, onaantastbaar, maar moederziel alleen. Nee dan maar liever minder deskundig.

De volgende keer les 16: De toekomst heeft altijd een voorgeschiedenis.

Zelf Uw eigen toekomst voorspellen

Les 16: De toekomst heeft altijd een voorgeschiedenis

We willen weten wat de toekomst ons zal brengen, maar dat is moeilijk. Zong Doris Day niet al "Que sera, sera, whatever will be will be, the future's not ours to see, en etcetera". Nu weten U en ik dat aansporingen vooral gegeven worden als ze nodig zijn. Je zegt niet tegen iemand dat ie niet moet duimzuigen als hij daar geen neiging toe heeft. Zo is ook Doris Day's aansporing tot fatalisme, op een bekende menselijke zwakte gericht: het steeds maar voorbereid willen zijn op de toekomst. Dat we daar zwaar ongelukkig van kunnen worden deert ons niet, en dat we door even goed nadenken die toekomst zelf kunnen voorspellen schikt ons niet, want we denken zelf niet zo graag na over dit soort dingen. Behalve natuurlijk de selecte schare van cursisten waar U toe behoort, luisteraars die op de vroege maandagochtend niet terugschrikken voor het meedogenloos gebruik van hun eigen denkvermogen. De vraag is dus hoe we het onaangename karwei van de zelfanalyse moeten aanpakken. De belangrijkste leidraad hierbij is het eerste principe: De dingen blijven voornamelijk gelijk. Om de toekomst te voorspellen, moeten we ons dus in het verleden verdiepen. Een oud rijmpje zegt het al: "In 't verleden ligt het heden, in wat was, wat komen zal". Maar hier doemt onmiddellijk een verdere barrière op: welk verleden, of welke stukjes van het verleden moeten we nemen? Het verleden is immers zo groot. Inderdaad, het verleden is groot, maar de toekomst is dat ook, zeker voor sommige jongeren onder ons. Bijvoorbeeld voor die jongeren die altijd braaf hun valhelm opzetten als ze op hun brommer stappen om een oud vrouwtje van haar handtasje te beroven. We moeten dus stukjes uit het verleden halen, en wel die stukjes die corresponderen met de stukjes toekomst die we willen voorspellen. U zegt nu natuurlijk: Ja, luister eens van de Sande, dat deugt niet, je vertelt ons nu dat wie eens een dief is, altijd een dief zal zijn, dat als we gisteren boontjes aten, we vandaag weer boontjes zullen krijgen. En dan zeg ik weer: Inderdaad, meestal is dat zo: dieven zijn meestal recidivisten en de hoofdschotel van vandaag vinden we in de soep van morgen terug. Je moet alleen weten welk soort dieven aan recidive doen. En van welke onderdelen van het menu van vandaag iets is overgebleven. De soep? Dan morgen weer soep. De aardappels? Dan morgen huzarensla. De aard­beien? Dan morgen rotte aardbeien. U ziet, moeilijk is het niet, als U er maar systeem in brengt.

Laten we nu eens een onderwerp nemen dat ons allen aan het hart gaat, bijvoorbeeld de liefde. Om voorspellingen in de liefde te kunnen doen moet U op zoek naar corresponderende gevallen in het verleden. Als U in het verleden al wel vaker een geliefde heeft gehad, dan is de geschiedenis die U met die geliefde had een goede voorspel­ler van wat er nu weer zal gebeuren. Sloeg de vorige, of gooide ze met kopjes en glazen, dan is de kans groot dat U nu weer zo'n raspaardje hebt aangetroffen en dat vroeger of later het gegooi met de glazen weer begint. Eigenlijk zou het wel eens kunnen zijn dat het aan Uzelf ligt. Willekeurig wie U als vriend of vriendin krijgt, uiteindelijk gaan ze allemaal met het servies gooien. Tenslotte zou het natuurlijk ook aan het servies kunnen liggen, sommige kopjes liggen nu eenmaal beter in de hand dan andere. Slechts wanneer U de ware Jacob of de ware Jacoba ontmoet, gaat deze regel dat het verleden de beste voorspeller van de toekomst is niet op. Maar ja, van de ware Jacob is er maar een, en van de onware zijn er miljoenen. Ik wens U veel geluk in de liefde.